Cây đinh lăng từ xưa đến nay vốn đã rất quen thuộc với người Việt Nam. Ngoài được trồng làm cảnh, cây trang trí, nó còn làm rau ăn sống (lá đinh lăng ăn cùng gỏi cá khá ngon), làm các vị thuốc rất hữu ích, có tác dụng bổ khí, giải độc, lợi sữa, chữa bệnh chậm phát dục, bồi bổ cơ thể, chữa suy nhược thần kinh và thể chất. Cây đinh lăng còn được Hải Thượng Lãn Ông gọi là “nhân sâm của người nghèo”. Cùng Khu Vườn Xanh khám phá loài cây này nhé.
- Đặc điểm của cây đinh lăng
- Đinh lăng là loại cây thân gỗ, lá nhỏ, cao từ 1 đến 1,5m.
- Lá đinh lăng là lá kép, mọc so le nhau. Mỗi lá đinh lăng xẻ làm 3 lần, mép có hình giống răng cưa.
mép lá đinh lăng có hình giống răng cưa. - Hoa đinh lăng mọc thành từng chùm ở đầu cảnh, màu xanh xám. Hoa đinh lăng nở vào từ tháng 4 đến tháng 7 hàng năm. Cụm hoa hình chùy ngắn 7 – 18mm gồm nhiều tán, mang nhiều hoa nhỏ. Tràng 5, nhị 5 với chỉ nhị gầy, bầu hạ 2 ngăn có dìa trắng nhạt
- Quả đinh lăng dẹt, nhỏ . dày 1mm có vòi tồn tại.
- Phân bố: Đinh lăng được trồng phổ biến làm cảnh khắp nước ta, mọc cả ở Lào và miền nam Trung Quốc.
- Công dụng, tác dụng của cây đinh lăng
- Theo nghiên cứu của GS. Ngô Ứng Long (học viện Quân y), rễ đinh lăng chứa rất nhiều chất saponin giống như ở nhân sâm, các vitamin B1, B2, B6, C và 20 acid amin cần thiết cho cơ thể. Còn theo TS. Nguyễn Thị Kim Hương (trung tâm sâm và dược liệu TPHCM), rễ đinh lăng có thể tăng cường thể lực, kích thích các hoạt động của não bộ, giải tỏa lo âu, mệt mỏi, chống oxy hóa, bảo vệ gan, kích thích miễn dịch.
- Còn theo y học cổ truyền rễ cây đinh lăng có vị ngọt, tính bình, quy ào kinh phế, tỳ, thận. vì cây đinh lăng thuộc họ với nhân sâm nên nó có những tính chất của nhân sâm. Rễ cây đinh lăng có tính mát, vị ngọt, hơi đắng: có tác dụng tăng cường sức dẻo dai, nâng cao sức đề kháng của cơ thể, bồi bổ khí huyết, thông huyết mạch, giảm mệt mỏi, tăng khả năng lao động và làm việc, giúp cơ thể ăn ngon, ngủ yên và lên cân. Lá cây đinh lăng cũng có tính mát, ngược lại vị thì đắng: có tác dụng giải độc khi bị ngộ độc thức ăn, giảm dị ứng, ngoài ra còn chữa ho ra máu, kiết lị… Vậy cụ thể cây đinh lăng trị bệnh gì?
- Cây đinh lăng trị bệnh gì?
- Giúp bồi bổ cơ thể, ngăn ngừa bị dị ứng:Chuẩn bị khoảng 150 – 200g lá đinh lăng tươi, 200ml nước. Nấu sôi nước rồi cho lá đinh lăng vào, đợi sôi lại rồi mở nắp, đảo đều lá đinh lăng. Đợi sôi được 5 – 7 phút thì chắt lấy nước uống. Sau đó đổ tiếp thêm 200ml nước vào phần lá đinh lăng lúc nãy, nấu sôi lại nước thứ hai. Làm tương tự như lần thứ nhất.
- Chữa mệt mỏi, suy nhược cơ thể:Lấy rễ đinh lăng đem sắc uống có tác dụng làm tăng sức dẻo dai của cơ thể. Rễ cây đinh lăng đem thái nhỏ, phơi ở chỗ râm mát, thoáng gió để đảm bảo mùi thơm của dược liệu và bảo đảm hoạt chất của rễ.
- Cây đinh lăng giúp bồi bổ cho sản phụ:Phụ nữ sau khi sinh cơ thể còn yếu nên dùng lá đinh lăng nấu canh với thịt hoặc cá để bồi bổ có tác dụng gần giống như nhân sâm. Cần chuẩn bị lá đinh lăng tươi 200g, đem rửa sạch để ráo. Khi nấu canh thịt, bỏ lá đinh lăng vào cuối cùng nấu sôi cho đinh lăng vừa chín tới, rồi ăn nóng, không nên để sôi lâu sẽ bị mất chất.
- Cây đinh lăng còn giúp thông tia sữa, căng vú:Khi phụ nữ mới sinh con xong mà bị mất sữa có thể dùng bài thuốc sau: Chuẩn bị 40g rễ đinh lăng, 3 lát gừng tươi, 500ml nước. Đem đun sôi hỗn hợp rồi sắc còn 250ml nước. Chia làm 2 lần uống trong 1 ngày, uống khi nước còn nóng.
- Phòng bệnh co giật ở trẻ em:Đem phơi khô lá non và lá già của cây đinh lăng rồi lót vào gối, hoặc trải lên giường để trẻ nằm lên. Gối đinh lăng có tác dụng giúp cho bé ngủ không bị giật mình, làm giấc ngủ ngon hơn, sâu hơn, không toát mồ hôi đầu.
- Đinh lăng cũng là vị thuốc chữa bệnh ho lâu ngày:Chuẩn bị rễ cây đinh lăng, rễ cây dâu, nghệ vàng, bách bộ, đậu săn, rau tần dày lá mỗi món 8g, gừng khô 4g, củ xương bồ 6g và 600ml nước. Sắc hỗn hợp trên sao cho còn 250ml. Chia làm 2 lần uống hết trong 1 ngày và cũng uống lúc nước còn nóng.
- Chữa bệnh thiếu máu:Chuẩn bị mỗi vị sau 100g rễ đinh lăng, hoàng tinh, hà thủ ô, thục địa và 20g tam thất. Đem hỗn hợp trên tán bột. Mỗi ngày sắc uống 100g bột hỗn hợp trên.
- Giúp làm lành vết thương, chữa sưng đau cơ khớp:Lấy lá đinh lăng giã nhuyễn rồi đắp lên chỗ sưng đau, vết thương. Hoặc có thể nhai lá đinh lăng rồi đắp vào vết thương hở bị chảy máu (tay hoặc chân) rồi lấy mảnh vải buộc lại có tác dụng cầm máu.
- Đinh lăng chữa bệnh gout (gút), tê khớp, đau lưng mỏi gối:Chuẩn bị 20 -30g thân cành cây đinh lăng, có thể kèm theo các vị như rễ cây xấu hổ, cam thảo dây, cúc tần. Đem sắc lấy nước uống, chia uống nhiều lần trong ngày.
- Đinh lăng chữa phong thấp, tê nhức tay chân:Chuẩn bị như trên và 600ml nước, sắc lại còn 300ml, chia làm 3 lần uống mỗi ngày.
- Đinh lăng chữa nhức đầu, đau tức ngực, sốt lâu ngày:Lấy 30g rễ, cành tươi cây đinh lăng, 10g lá hoặc vỏ chanh, 10g vỏ quýt, 20g sài hồ (rễ, lá, cành), 20g lá tre tươi, 30g cam thảo đất hoặc cam thảo dây, 30g rau má tươi, 20g chua me đất. Đem cắt nhỏ mỗi vị, đổ nước ngập, ấn chặt, sắc đặc lấy 250ml nước, mỗi ngày chia làm 3 lần uống.
- Đinh lăng chữa liệt dương:Chuẩn bị rễ đinh lăng, cám nếp, hoàng tinh, hoài sơn, kỷ tử, ý dĩ, hà thủ ô, long nhãn, mỗi vị 12g; cao ban long, trâu cổ mỗi vị 8g; sa nhân 6g. Đem hỗn hợp trên sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.
Trên đây là một số tác dụng của cây đinh lăng mà mọi người cần biết để giúp cho người thân cũng như bản thân mình được khỏe mạnh hơn. Ngoài ra, đinh lăng còn rất tốt cho não bộ, hoạt huyết dưỡng não, giúp ngủ ngon ăn ngon, có lợi cho người làm việc nhiều bằng trí óc, tăng cường trí nhớ. Hỗ trợ cho các chứng bệnh như rối loạn tiền đình, suy nhược thần kinh, mất ngủ, mất khả năng tập trung. Đinh lăng cũng hỗ trợ các chứng bệnh về thận hay sỏi thận, lợi tiểu và các bệnh liên quan đến đường tiết niệu.
- Những người nào không nên dùng cây đinh lăng?
Trong đinh lăng có chứa chất saponin nếu dùng quá liều sẽ khiến cơ thể mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, có thể phá vỡ hồng cầu. … Do vậy, sử dụng đinh lăng làm thuốc chỉ nên dùng đúng liều lượng (Ví dụ: Rễ đinh lăng mỗi lần dùng chỉ từ 10 -20g rễ đã sao khô, sấy khô là đủ).
Và rễ cây phải hơn 3 tuổi mới có tác dụng tốt, và mỗi lần sử dụng rễ đinh lăng chỉ với một lượng ít, không dùng liều cao sẽ bị say. Với các bệnh nghiêm trọng nên có sự hướng dẫn của bác sĩ Đông Y để được hiệu quả tốt nhất.
– Người bị bệnh gan không nên sử dụng cây đinh lăng.
– Phụ nữ mang thai cũng không nên sử dụng.
Xem thêm:
Ý kiến bạn đọc (0)